Fenerbahçe’nin geçtiğimiz haftasonu önemli bir rakibi vardı. Sivasspor, ligde işler yolunda gitmese de, Avrupa’da gruptan lider çıkarak Fenerbahçe deplasmanına geldi. Rıza Çalımbay’ın takımı fiziksel olarak oldukça güçlü bir takım. Bu nedenle ligde Fenerbahçe’nin temposuna yanıt verebilecek takımlardan biriydi. Nitekim Fenerbahçe için Sivasspor maçı kolay geçmedi. Maçın ilk yarısında istediği oyunu sahaya yansıtamayan Fenerbahçe, ikinci yarının başında da Batshuayi’nin kırmızı kart görmesiyle 10 kişi kaldı. Fakat Jesus’un öğrencileri maçı 10 kişiyle almayı bildi ve Fenerbahçe maçtan 1-0 galip ayrıldı.
Maçı global iş ortağımız Metrica Sports’un geliştirmiş olduğu Play yazılımı ile birlikte analiz edeceğiz.
İlk 11’ler
Fenerbahçe, Luan Peres ve Gustavo Henrique’nin yokluğunda 4’lü savunmayla çıkmak zorundaydı. Bu nedenle Jesus’un 4-1-3-2 şeklinde bir dizilişi tercih etmesi şaşırtmadı. Jesus elbette rotasyon yapmaktan da vazgeçmedi. Son haftalarda solda genellikle Lincoln’ü tercih eden Jesus, Sivasspor karşısında tercihini Alioski’den yana kullandı. Merkez ikilide Arao-Crespo vardı. Kanatlarda Emre Mor ve İrfan Can Kahveci’yi sahaya süren Jesus, ileride ise formdaki forvet ikilisi Batshuayi ve Valencia’yı seçti.
Rıza Çalımbay’ın Planı
Maçın ilk yarısında Fenerbahçe’nin istediği gibi bir oyun ortaya koyamadığını söyleyebiliriz. Sahada istediklerini gerçekleştiren taraf Rıza Çalımbay’ın Sivasspor’uydu. Rıza Çalımbay maçı tamamen domine etmek üzerine bir plan yapmamıştı. Sivasspor’un ilk amacı Fenerbahçe’nin oyununun en güçlü yönünü, yani ön alan presini, devre dışı bırakmaktı. Bu nedenle önce Fenerbahçe’nin ön alan presini incelemek gerekiyor. Böylece Rıza Çalımbay’ın neyi amaçladığını biraz daha anlayabiliriz.
Fenerbahçe 4-1-3-2 dizilişi ile yaptığı alan odaklı savunmasını sezon başından beri sıklıkla görüyoruz. Hatta Jesus’un takımı sezona ilk olarak bu savunma organizasyonuyla başladı. Bu dizlişle Fenerbahçe rakibini oldukça katmanlı (staggering) bir yapıyla karşılayabiliyor. Savunma hattının da önde konumlanmasıyla hem yatay hem de dikey olarak kompakt bir savunma yapısı ortaya çıkıyor.
Fenerbahçe’nin savunmadaki öncelikli amacı iç koridorları (half-space) ve merkezi kapatmak. Bu amaçla forvet oyuncuları rakip stoperlerle eşleşiyor ve stoperlerin topla rahat oynamasını engelliyor. Orta 3’lünün merkezindeki oyuncu (bu maçta Crespo) genellikle rakip defansif orta saha ile eşleşerek merkezi kapatıyor. 3’lünün solundaki ve sağındaki oyuncular ise öncelikli olarak iç koridorları kapatıyorlar. Böylece rakibin atak yapabilmesi için sadece kenarlar müsait oluyor.
Rakip takım çizgiden oyun kurmak istediğinde ise orta 3’lü topa doğru kayma yaparak rakibi çizgide sıkıştırıyor. Orta 3’lünün çizgiye yetişemediği durumlarda ise Fenerbahçe’nin bekleri çizgideki rakibe karşı prese çıkıyor. Yukarıdaki pozisyonda Fenerbahçe’nin ön alan presinden bir örnek görüyoruz. Sivasspor oyunu kurarken Batshuayi ve Valencia stoperlerin topla oynamasını engelleyerek topu çizgiye yönlendiriyor. Böylece rakip çizgide sıkıştırılıyor ve Emre Mor topu kapıyor.
Orta 3’lünün arkasında ise süpürücü bir 6 numara (bu maçta Arao) bulunuyor. Bu 6 numaranın görevi orta 3’lünün arkasındaki alanı kontrol etmek. Fakat bunu tek başına gerçekleştirmesi mümkün olamayacağı için Fenerbahçe’nin stoperleri de sık sık bu alana prese çıkıyor. Fakat bu bölge Fenerbahçe’nin savunma organizasyonunun en zayıf noktası görülüyor. Fenerbahçe’ye karşı plan yapan bir çok takım da Fenerbahçe’nin 6 numarasının bulunduğu bölge üzerine planlar yapıyor. Rıza Çalımbay da bu planları yapan teknik direktörlerden biriydi.
Rıza Çalımbay’ın takımı ilk yarı boyunca oyunu genel olarak uzun toplarla kurmaya çalıştı. Burada amaç Fenerbahçe’nin ön alan presindeki gücünü azaltmaktı. Uzun topların hedefi özellikle Arao’nun savunduğu alandı. Kale vuruşlarında Yatabare geriye yaklaştı. Sivasspor’un kanat oyuncuları Gradel ve Erdoğan ise savunma arkasına koşu yaptılar. Fenerbahçe stoperlerinin Yatabare’yi takip ederek öne çıkması engellendi. Böylece merkezde sayısal üstünlük oluşturuldu.
Eğer Yatabare gelen hava topunu savunma arkasına aşırtabilirse Gradel ve Erdoğan savunma arkasına attıkları koşularla pozisyona giriyorlardı. Yatabare topu aşırtamazsa ise seken ikinci toplara pres yapılıyordu. Merkezde Sivasspor’un sayısal üstünlüğü bulunduğu için Sivassporlu oyuncuların presle topu kazanması daha kolaylaşıyordu. Oldukça basit bir plandı fakat etkili oldu.
Maçın 30 . dakikasında Sivasspor’un bu planını izledik. Kaleci Ali Şaşal Vural’ın kale vuruşu esnasında bu kez geriye yaklaşan isim Gradel, ileride kalan isim ise Yatabare’ydi. Sivassporlu oyuncular merkezde 4’e 2 sayısal üstünlük oluşturdu. Savunma arkasına seken topta Gradel ile başlayan atakta Sivasspor maçtaki en net pozisyonlarından birini buldu.
Kırmızı Kartın Maça Etkisi
Maçın 48. dakikasında Batshuayi, kırmızı kartla oyun dışında kaldı. Fenerbahçe maçın geri kalanına 10 kişi devam edecekti. İşlerin iyi gitmediği bir ilk yarının ardından Fenerbahçe, artık rakibine karşı 1 kişi eksik mücadele edecekti. Gidişat tamamen Fenerbahçe’nin aleyhine gibi gözüküyordu. Fakat kırmızı kart ilginç bir şekilde Fenerbahçe’nin işine yaradı.
Kırmızı kartın ardından Jorge Jesus, pres dizilimini değiştirmedi. Fenerbahçe rakibini sadece bir forveti eksik bir şekilde, 4-1-3-1 dizilişiyle, karşıladı. Fenerbahçe’nin forvetleri artık rakip stoperlerle eşleşmiyordu. Valencia rakip stoperlerle eşleşmek yerine iki stoperin arasında duruyor ve stoperlerin birbirleriyle paslaşmasını engelliyordu. Böylece adeta sahayı ikiye bölüyordu. Artık Sivasspor’un stoperlerinin topla oynamak için daha fazla alanı vardı. Fakat Sivasspor oyunu pasla kurma konusunda başarılı olamadı.
Fenerbahçe maçtaki tek golünü kırmızı karttan 4 dakika sonra kazandığı penaltı ile buldu. Sivassporlu oyuncular oyunu yerden kurmak istediler. Fakat Sivasspor’un geriden oyun kurulum şablonu zayıftı. Fenerbahçeli oyuncular için topu kazanmak zor olmadı. Presin ardından gelen atakta da Fenerbahçe, Alioski’yi ceza sahasına sokarak penaltı kazandı. Penaltıyı gole çeviren Valencia takımına 3 puanı getirdi.